Recenzja albumu "Trzy siostry Minkelsönn"

„Człowiek nie wybiera sobie bogów! Za to oni, niestety, często wybierają tych, których chcą gnębić”. Przytoczone słowa nastoletniego Thorgala trafnie oddają naturę bohatera pragnącego przez całe swoje życie odnaleźć spokój w miejscu, gdzie ani źli ludzie, ani kapryśni Asowie nie mogliby decydować o jego losie. Są również dowodem na to, że Yann Le Pennetier rozumie to, kim jest pochodzące z gwiezdnego ludu dziecko usynowione przez Leifa Haraldsona, rzekomy wysłannik Thora, tudzież syn Aegira, zrodzony w wyobraźni Jean'a Van Hamme'a Thorgal Aegirsson.

„Młodzieńcze lata” to seria mająca w zamierzeniu przybliżyć nieznane dotychczas przygody młodego Thorgala, nim ten został przykuty łańcuchami przez nienawidzącego go Gandalfa Szalonego do Pierścienia Umarłych. I tak oto dobrze znanych nam bohaterów odnajdujemy w środku zimy, „jednej z najsurowszych jakie pamiętali najstarsi Wikingowie Północy”. Wojownicy pod dowództwem ich króla długo nie wracają z kolejnej łupieżczej wyprawy, tymczasem starcy, kobiety i dzieci przymierają głodem. Kiedy zasiadający na tronie pod nieobecność ojca Björn i przychylni mu mężczyźni są już gotowi uciec się do ostateczności i złożyć bogom ludzką ofiarę, z ich zdaniem najmniej wartościowego dla społeczności bękarta, w zatoczce pojawiają się trzy wieloryby, których mięso i tłuszcz mogą okazać się zbawienne dla wszystkich. Tyle tylko, że wieloryby zdają się być zwabione śpiewem Thorgala, a ten zdaje się wiedzieć, że nie są to zwykłe zwierzęta. Niedługo potem młody bohater wyrusza w podróż, by ocalić skazane na śmierć... trzy siostry Minkelsönn.

Yann z dużym wyczuciem stara się wkomponować fabułę „Młodzieńczych lat” w lukę narracyjną, jaka powstała pomiędzy historiami z albumu „Aaricia” i albumem „Zdradzona czarodziejka”. Nie ukrywam, wychodzi mu to bardzo dobrze. Już okładka albumu sugeruje, że w komiksie pojawi się nawiązanie do wątku Branki z Dolnej Wieży, a więc Slivii, królowej Wyspy Lodowych Mórz, więzionej przez dziewięć lat przez Gandalfa Szalonego. W komiksie pojawia się także i dużą rolę odgrywa bogini Frigg, małżonka Odyna, która połączyła ze sobą losy Thorgala i Aaricii. Szkoda tylko, że tym razem poznajemy ją i z tej gorszej strony, nie tylko jako opiekunkę dwójki bohaterów, lecz jako kobietę zazdrosną, w dodatku bardzo łatwo ulegającą rozgniewaniu i podatną na podszepty Lokiego. Jej postępowanie trafnie podsumowują słowa Hierulfa Myśliciela, który przestrzega Thorgala, mówiąc mu: „Strzeż się zazdrosnych kobiet. To uczucie czyni jest najsłabszymi... i najbardziej niebezpiecznymi!” Co ciekawe, słowa te zdają się również oddawać charakter Kriss de Valnor, której uczucie zazdrości nie było przecież obce, szczególnie uczucie zazdrości o Thorgala, jakie żywiła wobec Aaricii. To nie jedyne w tym albumie, chociaż chyba najwyraźniejsze, nawiązania do znanych czytelnikom wydarzeń czy postaci. Niestety scenarzysta nie ustrzegł się błędów. Thorgal nie może wykrzykiwać, że jest synem gwiazd, ponieważ nie pamięta tego, że nim jest. Powie mu o tym Slivia w "Wyspie lodowych Mórz", natomiast spotkanie Xargosem, podczas którego dziadek zdradził mu jego prawdziwe pochodzenie, bohater przypomni sobie, dopiero w Mayaxatlu.

Podobnie jak scenarzysta, tak samo rysownik doskonale czuje surowy klimat Nothlandu i charakter żyjących w nim bohaterów. "Młodzieńcze lata" cechuje bardzo zbliżona atmosfera do tej, którą wyczuwało się w albumach „Gwiezdne Dziecko” i „Aaricia”, mamy więc do czynienia z udanym, prawdziwie sentymentalnym powrotem do przeszłości. To niebywałe, ale Roman Surżenko jest bardzo, ale to bardzo bliski budowaniu scenografii i przedstawianiu postaci w sposób, jaki robił to Grzegorz Rosiński. Grymasy twarzy niektórych osób, między innymi Björna, Hierulfa Myśliciela czy bogini Frigg, są niemal identyczne do tych, które już kiedyś widzieliśmy. Wprowadza to oczywiście do komiksu szczególnie potrzebne w tym przypadku poczucie spójności z oryginalną serią (czego brakuje mi w kresce Giulio de Vity), widać też, że Surżenko coraz lepiej czuje się w „Światach Thorgala”, zresztą jest to już jego trzeci album osadzony w tym uniwersum. Co istotne, tym razem to rosyjski artysta sam zajął się kolorami na planszach (w seriach „Louve” i „Kriss de Valnor” kolorystką jest Graza). Uważam, że wyszło mu to bardzo dobrze, trudno też tak naprawdę dostrzec, że mamy do czynienia z barwami kładzionymi przy użyciu komputera. Jednym słowem: klimatcznie, a liczę, że może być jeszcze lepiej.

W komiksie dzieje się dużo, akcja płynie wartko, fabuła jest rozbudowana. Naprawdę trudno odmówić scenariuszowi jak najlepszego wykorzystania czterdziestu-sześciu plansz albumu, co nie zawsze ma miejsce w pozostałych seriach pobocznych. Dialogi są żywe, a postaci wiarygodne. Oczywiście władczy Björn prawdziwie nienawidzi Thorgala, uczuciowa Aaricia troszczy się o wykluczonego ze społeczności ukochanego, a odważny Thorgal postanawia pomóc pokrzywdzonym. Mimo wszystko mam wrażenie, że młodzi bohaterowie zostali narysowani jako zbyt mali na swój wiek. Według moich kalkulacji Thorgal i Björn mają w tym albumie około piętnastu lat, natomiast na ilustracjach wyglądają młodziej. Pozostając przy wieku, należy pamiętać, że między Thorgalem i Aaricią jest przynajmniej sześć lat różnicy, także jeżeli przyjmiemy, że Thorgal ma około piętnastu lat, jego ukochana ma ich dopiero dziewięć. Wspominam o tym tylko dlatego, że pocałunek między bohaterami wydaje się być dość odważnym zabiegiem ze strony scenarzysty, chociaż nie tak odważny, jak inna scena mająca miejsce w tym albumie, scena de facto przypominająca, że Thorgal jest już dojrzałym chłopakiem. Wydaje mi się, że Yann z reguły lubi prowokować, przełamywać pewne tabu, czego wcale nie uważam za błąd, natomiast niekoniecznie zgadza się to z dotychczasowym wizerunkiem serii.

„Trzy siostry Minkelsönn” to album, w którym w zupełnie naturalny sposób funkcjonują elementy mitologiczne. Już w „Louve” Yann udowodnił, że interesuje go konfrontacja bohaterów serii z wątkami zawartymi w podaniach skandynawskich, teraz pokazuje, jak silnie mogą być one splecione z codziennym życiem mieszkańców Northlandu. Mimo wszystko dziwi, że wiodący życie skalda Thorgal, znający tym samym tak dobrze wierzenia Wikingów, nie wie, kim są norny. Uważam to za naturalne, że w sytuacji, kiedy scenarzysta chce przybliżyć czytelnikowi pewne kwestie, wkłada w usta jednych postaci pytania tych kwestii dotyczące, zaś w usta innych postaci odpowiedzi na te pytania. Tyle tylko, że wypada to niezręcznie, kiedy z kontekstu jednoznacznie wynika, że dana postać po prostu nie powinna zadać jakiegoś pytania.

Jak wspomniałem, Yann chętnie sięga do mitologii, tyle tylko, że zamiast w miarę wiernie trzymać się wierzeń Wikingów, zaczyna praktykować niezrozumiały dla mnie melanż charakterystyczny dla współczesnej popkultury. I tak dla przykładu Thorgal śpiewa pieśni, w których wspomina rzekę Styks, obecną przecież w mitologii greckiej, nie skandynawskiej! O wiele większym jednak nadużyciem – bo za to je właśnie uważam – jest powoływanie do życia bogów, których w mitologii w ogóle próżno szukać. Eksklamacja „Na tuzin krzywych bozonów boga Higgsa!” być może jest puszczeniem oka w kierunku tych czytelników, którzy wiedzą, czym jest bozon Higgsa, czyli długo poszukiwana przez fizyków cząsteczka elementarna (dlatego w tym przypadku zdecydowanie lepszym tłumaczeniem byłby epitet „skręcone bozony”, ponieważ - paradoksalnie - jako jedyne cząsteczki elementarne, bozony nie posiadają tak zwanego spinu), natomiast takie podejście tematu wprowadzi w błąd tych wszystkich, którzy nie wiedzą, że mają do czynienia z wyjątkowym poczuciem humoru, a przy okazji erudycją scenarzysty. Drugim takim przykładem jest eksklamacja „Na zatrute jabłko boga Thuringa!”, gdzie pojawia się odwołanie do kolejnego, po Peterze Higgsie, naukowca, tym razem Alana Turinga, matematycznego geniusza, którego śmierć owiana jest tajemnicą. Turinga znaleziono martwego w łóżku, a obok niego leżało niedojedzone jabłko. Turing zmarł w wskutek zatrucia cyjankiem, stwierdzono samobójstwo, ale wspomniane jabłko nie zostało zbadane, więc nie sprawdzono, czy to w nim znajdowała się trucizna. Jakby tego było mało, Turing był wręcz zafascynowany historią Śnieżki i zatrutego jabłka, które Śnieżka dostała od złej czarownicy, co dodaje całej tej historii, nierozwiązanej już od ponad półwiecza, jeszcze silniejszej aury tajemniczości. Owszem, przedstawione wyżej przykłady pokazują, że Yann ma poczucie humoru, tyle tylko, że jakoś niekoniecznie pasuje ono do realiów „Thorgala”. Moim zdaniem, w wymienionych wyżej przypadkach dochodzi do pewnego nadużycia z jego strony.

Mimo wspomnianych zastrzeżeń, jakie chyba słusznie można mieć do scenarzysty, „Młodzieńcze lata” wypadają najbardziej dojrzale i wzbudzają największe emocje spośród trzech dotychczas zaprezentowanych serii ze „Światów Thorgala”. Na pewno ma to związek z tym, że bohaterem komiksu jest właśnie Thorgal, ale chodzi mi przede wszystkim o sposób opowiadania historii. Zachowując klimat albumów sprzed lat, Yann i Surżenko wciągają czytelnika w interesującą i nieznaną dotychczas przygodę Gwiezdnego Dziecka. Liczę, że jej finał będzie równie ciekawy, jak rozpoczęcie.